20 روش برای تقویت حافظه
تقویت حافظه، افزایش یادگیری جز مواردی است که دانش‌آموزان و دانشجویان برای مطالعات درسی و امتحانات بیشتر به فکر آن می‌افتند. افزایش سرعت یادگیری، بهبود قدرت حافظه برای درس خواندن چندین راهکار ساده دارد. از آنجایی که مغز انسان توانایی فوق العاده‌ایی برای تطبیق دادن خود با شرایط و تغییرات موجود در سنین مختلف دارد. اعتقاد بر این است که عملکرد مغز انسان در طول دوره جوانی به اوج خود می‌رسد و به تدریج با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند. سبک زندگی مدرن نیز نقش بسیار مهمی در کاهش توانایی‌های شناختی دارد. اما همین قدرت عملکرد مغز را در همان دوران جوانی که در بالاترین حالت خود قرار دارد را نیزمیتوان افزایش داد.
روشهای تقویت حافظه برای دانش‌آموزان و دانشجویان به طور کلی به سه دسته ی اصلی تقسیم می شود:
- برای تقویت حافظه چه بخوریم
- تمرین‌های تقویت حافظه
- روشهای مطالعه برای تقویت حافظه
برای تقویت حافظه چه بخوریم
خوراکی‌های تقویت حافظه در اسلام
حضرت محمد (ص) در وصیتشان به امیرالمومنین علی (ع) فرموده اند:ای علی؛ خوردن کدو بر تو لازم است پس آن را فراوان استفاده کن، چرا که موجب افزایش و تقویت حافظه می شود. همچنین پنج چیز، فراموشی و بلغم را از بین می برد و بر حافظه می‌افزاید :مسواک زدن، روزه گرفتن، قرائت قرآن، و خوردن عسل و کندر.
همچنین پیامبر (ص) فرموده اند:کسی که کدو را با عدس بخورد، دلی نرم تر و حضور قلبی بیشتر را سر نماز خواهد داشت و به نقل از حضرت علی (ع) ، پیامبر (ص) از میان خورش ها و غذاها، کدو را بیشتر می‌پسندیدند و به زبان امروزی کدو برای تقویت حافظه و افزایش تمرکز و قدرت مغز توصیه می شده است.
پیامبر اکرم (ص) می فرمایند :هر کس ناشتا بر خوردن مویز مداومت کند، فهم و حافظه و ذهن، روزی او میشود و بلغم او کاهش می یابد.
امام کاظم (ع) برای تقویت حافظه می فرمایند :همانا خوردن کدو موجب افزایش عقل می گردد.
امام صادق (ع) در رابطه با تقویت حافظه می فرماید :کدو علاوه بر درمان درد قولنج برای تقویت حافظه بسیار مفید است. همچنین انار را با پیه آن بخورید؛ چرا که معده را پاک می کند و باعث افزایش ذهن می شود .یکند.
-
رژیم غذایی مناسب
استفاده از یک رژیم غذایی سالم و مناسب نه تنها برای جسم مفید است، بلکه برای تقویت مغز و افزایش حافظه نیز ضروری است. بر طبق نظرات آکادمی عصب شناسی آمریکا، خوردن میوه ها و سبزیجات غنی از آنتی اکسیدان ؛ مانند گوجه فرنگی، توت ها، اسفناج، مرکبات، هویج، کلم بروکلی و سیب زمینی شیرین می تواند تا 11 درصد احتمال سکته را پایین بیاورد.
پلی فنول ها و آنتی اکسیدان های موجود در ذغال اخته و انواع میوه های جنگلی و انگور می تواند توانایی ارتباط سلول های مغزی را با یکدیگر بالا برده و خطر آسیب رسیدن به آنها را پایین آورد. به جز میوه و سبزیجات، مواد دیگری مانند ویتامین های B مثل نیاکتین و اسید فولیک و همچنین کارکامین برای تقویت و افزایش حافظه موثر هستند و خطر ابتلا به آلزایمر را پایین می آورند.
تخم مرغ و لبنیات ، انگور ، کشمش و عسل ، انجیر ،آب پرتقال ، انبه ، پیاز ، موز ، هندوانه ،مارچوبه ،ماهی، روغنهای نارگیل و زیتون و شکلات تلخ از جمله مواد غذایی مناسبی هستند که موجب تقویت حافظه می شوند. پس هر وقت به انجام فعالیت‌های ذهنی دشوار مشغول می‌شوید، یک تکه‌ی کوچک شکلات تلخ بخورید تا مغزتان سرحال‌تر شود.
مایعات کافی مصرف کنید. دریافت مایعات کافی فوق‌العاده مهم است زیرا حدود 80 درصد مغز شما از آب تشکیل‌شده است. اگر دچار کمبود مایعات باشید مغزتان نمی‌تواند به‌درستی کار کند. بنابراین حتماً در طول روز به‌اندازه‌ی کافی آب بنوشید حداقل 6 تا 8 لیوان. قهوه یکی از منابع سرشار از کافئین است. کافئین می تواند با بهبود عملکرد حافظه ی کوتاه مدت ، قدرت تمرکز و درنتیجه کارایی حافظه ی بلندمدت را افزایش دهد.
3. استفاده از مکمل‌های مناسب
شما می‌توانید تحت نظر یک پزشک متخصص از مکمل‌های مختلف برای بهبود حافظه خود استفاده کنید. به عنوان مثال مکملی که از عصاره برگ‌های کُهَن‌دار یا جینکو تهیه میشود به بهبود حافظه کمک می‌کند و می‌تواند غلظت و جریان کلی خون به مغز، بازوها و پاها را افزایش دهد.
تمرین‌های تقویت حافظه
4. تکرار مداوم یک کار جدید
وقتی خودتان را به انجام مداوم یک کار جدید عادت می‌دهید، مسیرهای عصبی جدیدی در مغز شکل می‌گیرند که موجب می‌شوند در انجام کارهای جدید، کارآمدتر و پرسرعت‌تر ظاهر شوید.
قدم اول این است که انجام هیچ کاری را به تعویق نیندازید. شاید بگویید عادت به تعویق انداختن امور چنان در رفتارتان ریشه کرده که نمی‌توانید ترکش کنید. اما برای اینکه موتورتان راه بیفتد، پیشنهاد می‌کنیم کاری را انتخاب کنید که معمولا طرفش نمی‌روید. سپس به انجام قسمت کوچکی از این کار مشغول شوید. از آنجایی که این کار کوچک در راستای تکمیل همان کار بزرگ‌تری است که معمولا طرفش نمی‌رفتید، تشکیل مسیرهای عصبی جدید در مغز به تدریج آغاز میشود.
مثلا چنانچه عادت ندارید میز تحریرتان را مرتب کنید و همیشه انجام این کار را به تعویق می‌اندازید، می‌توانید با مرتب کردن فقط یک برگ کاغذ شروع کنید. یعنی از بین انبوه وسایلی که روی میز تحریرتان جمع شده است، یک برگ کاغذ بردارید و همان یک برگ را سر جایش قرار دهید. حتی می‌توانید برای شروع، بدون اینکه به کاغذ مورد نظر دست بزنید، فقط تصمیم بگیرید چه بلایی سرش بیاورید: آیا لازم است این کاغذ را دور بریزید یا داخل کِشو قرار دهید؟
در این مرحله، نیازی نیست کاغذ مورد نظر را در سطل آشغال بیندازید یا به داخل کِشو منتقل کنید، فقط کافی است در موردش تصمیم بگیرید. با همین اقدام خیلی خیلی کوچک می‌توانید دست به کار شوید و مطمئن باشید تشکیل مسیرهای عصبی جدید در مغز به تدریج آغاز میشود. با ادامه‌ی این روند، به تدریج از فردی تنبل که عادت دارد انجام هر کاری را به لحظه‌ی آخر موکول کند، به فردی زبر و زرنگ تبدیل خواهید شد که هر کاری را به وقتش انجام می‌دهد.
5. تقویت و پرورش مغز
تمرین دادن مغز و انجام تمرینات و ورزشهای مغزی می‌تواند رشد آن را حفظ کند و حتی توسعه ارتباطات عصبی جدید می‌تواند به بهبود حافظه شما کمک نماید. ورزش مغز را تشویق می‌کند در بالاترین سطح خود قرار بگیرد و عملکرد بسیار خوبی داشته باشد.
حافظه نیز همانند ماهیچه‌ها و عضلات بدن به ورزش نیاز دارد تا بتواند عملکرد بهتری داشته باشد. هر چقدر بیشتر از مغز خود کار بکشید، پردازش و فرآیند اطلاعات در مغز نیز بهتر خواهد شد. سعی کنید مغز خود را با پازل و انواع بازی‌های فکری به چالش بکشید.
زمانی که روی کاناپه لم داده‌اید نیز می‌توانید با بهره‌گیری از دنیای اینترنت، عملکرد مغزتان را بهبود ببخشید. مطالعات بالینی نشان داده است برنامه‌های آموزشی پرورش مغز نظیر BrainHQ موجب تقویت حافظه می‌شوند و کمک‌تان می‌کنند سریع‌تر فکر کنید. با مراجعه به آدرس www.brainhq.com می‌توانید بازی‌‌هایی انجام دهید که گفته میشود روی عملکرد مغز، تأثیر مثبت می‌گذارند.
6. ورزش کردن برای تقویت حافظه
ورزش نه تنها در سلامت جسمانی مؤثر است، بلکه موجب تقویت حافظه نیز میشود. فقط ۲۰ دقیقه ورزش به پردازش اطلاعات و عملکرد حافظه کمک می‌کند. همچنین با ورزش می‌توانید روند تشکیل اتصالات عصبی جدید در مغز را سرعت ببخشید. خلاصه اینکه ورزش به یادگیری سریع‌تر و افزایش سطح هوشیاری می‌انجامد و همگی این فواید فقط با تحرک بدنی حاصل میشود.
تمرینات استقامتی
در بخش تناسب اندام نمناک بارها اشاره کرده ایم که تمرینات دوره ای با شدت بالا یا تمرینات استقامتی به نحوی که با افزایش 80 تا 85 درصد ضربان قلب همراه باشد، سطح هورمون های وابسته به سلامت مغز را به بالاترین حد ممکن می رساند. انجام این تمرینات باید در 2جلسه 30 دقیقه ای باشد. در ورزش های گروهی مانند فوتبال علاوه بر ویژگی های ورزشی به دلیل ذات اجتماعی خود فواید بیشتری برای مغز خواهند داشت.
کار با وزنه
طبق نتایج تحقیقات دانشمندان برزیلی ثبت شده در ژورنال« علوم پزشکی و ورزش» ، تمرینات قدرتی به مدت 60 دقیقه و 3 بار در هفته به مدت 6 ماه باعث بهبود حافظه کوتاه و بلندمدت می شود. تحقیقات دانشمندان دانشگاه UCLA نیز مشخص کرده است برای بهبود حافظه نیاز به تمرکز بالا موقع کار با وزنه در حرکات مختلف است که باعث ایجاد یک چالش ادراکی در مغز می شود . دقیقا برعکس انجام یک حرکت تکراری و مداوم مثل دویدن.
ورزشهای هوازی
با 40 دقیقه ورزش هوازی به مدت 3 بار در هفته در یک سال ، سایز هیپوکامپوس یک فرد بالغ به اندازه 2 درصد افزایش پیدا می کند. بنابر نتیجه تحقیقات دانشگاه ایلینوی، انجام این مدل ورزش باعث بهبود چشمگیر حافظه می شود. دوچرخه سواری با شدت متوسط ، تند راه رفتن ،نرم دویدن و شنا نمونه هایی عالی از ورزش های هوازی هستند.
دویدن در مسافت های طولانی در تولید عصب های جدید در مغز موثر است. دویدن باعث آزاد شدن ماده ی خاصی در مغز و تولید نورون های جدید می شود و هرچه مسافت دویدن بیشتر باشد ، تعداد نورون های تولید شده بیشتر خواهد بود. راه رفتن آرام در مدت زمان طولانی نیز موجب تولید این نورون ها در مغز می شود.
چنانچه از جمله افرادی هستید که به طور منظم ورزش نمی‌کنید و از اینکه مغزتان را از فواید ورزش محروم کرده‌اید، احساس گناه می‌کنید، توصیه می‌کنیم از برنامه‌های ورزشی پرورش مغز نظیر Exercise Bliss غافل نشوید. با دنبال کردن آموزش‌هایی که در برنامه‌ی Exercise Bliss ارائه میشود، می‌توانید ورزش کردن را به راحتی آب خوردن به یک عادت دلپذیر تبدیل کنید.
7. یادگیری مهارت‌های جدید برای تقویت مغز
به موارد جدیدی فکر کنید که همیشه دوست داشتید آن را یاد بگیرید. یادگیری نواختن گیتار، تنیس بازی کردن یا حتی یادگیری یک زبان دیگر می‌تواند بسیار موثر باشد. مثلا یادگیری یک ساز جدید موجب خواهد شد در تبدیل اطلاعات دیداری (نُت موسیقی) به یک کار عملی (نواختن ساز) مهارت بیشتری پیدا کنید.
هر زبان، سختی خاص خود را دارد، یادگیری آن برای مغز یک تمرین محسوب میشود و زمانی که مغز شما در وضعیت تمرین قرار می‌گیرد به مرور زمان قوی‌تر میشود. در گذشته باور عمومی، بر این پایه استوار بود که پرورش کودکان در یک خانه‌ی دو زبانه می‌تواند به رشد فکری آنها آسیب بزند. متخصصان عقیده داشتند که این شرایط می‌تواند مغز کودکان را کاملا گیج کند و زمینه‌ای برای ابتلا به بیماری‌هایی مثل اسکیزوفرنی یا هویت چندگانه بوجود بیاید. ولی دانش انسان در این مورد بیشتر شد و ما بالاخره به این نتیجه رسیدیم که واقعیت برعکس چیزی است که در گذشته باور داشتند. یادگیری زبان دوم یکی از بهترین روشهای عملی برای بالا بردن ذکاوت و تیزهوشی است. همچنین می‌تواند از مغز شما در برابر کهولت سن محافظت کند.
این گونه فعالیت ها سیستم عصبی شما را تحریک می‌کنند، با اثرات استرس مقابله می‌نمایند، خطرات ناشی از زوال عقل را کاهش می‌دهند و سلامت کلی مغز را بهبود می بخشند. پس هرچقدر که می‌توانید خود را درگیر چنین فعالیت‌هایی بکنید. بدیهی است که هرچه بیشتر از مغزتان کار بکشید، عملکرد مغز بهبود می‌یابد. حتی می‌توانید یک قدمِ بلندتر بردارید و به یادگیری رقص اقدام کنید. مطالعات نشان داده است یادگیری رقص در سالخوردگان به پیشگیری از آلزایمر کمک می‌کند.
8. بخندید
حتما شما هم شنیده‌اید که خنده بر هر درد بی درمان دواست. یک خنده خوب می‌تواند نواحی مختلف مغز را درگیر سازد و قسمت‌هایی که برای یادگیری، حافظه و خلاقیت هستند را فعال نماید.
9. خواب کافی و تقویت حافظه
حداقل ساعت خواب از فردی به فرد دیگر متغیر است. خواب می‌تواند به طور مستقیم بر روی حافظه و یادگیری فرد تاثیر بگذارد. داشتن خواب کافی برای حافظه بسیار ضروری است. فعالیت‌های بهبود دهنده حافظه معمولا در طول مراحل خواب عمیق رخ می‌دهد.
10. دوری از استرس
استرس نیز بخشی از زندگی است و به طور کامل نمی‌توان از آن اجتناب کرد. با اینحال، استرس تاثیر بسیار شدیدی بر روی سلامت مغز و بدن دارد. استرس مزمن می‌تواند باعث از بین رفتن سلول‌های مغزی شود.
بهتر است فعالیت‌های کاهش دهنده استرس همچون ورزش، مدیتیشن و سرگرمی‌ها را در برنامه روزانه خود بگنجانید. این موارد به شما کمک می‌کند استرس کمتری داشته باشید و حافظه شما افزایش پیدا کند.
11. توقف چند وظیفگی باعث تقویت مغز
چند وظیفگی توانایی انجام چندین فعالیت به صورت همزمان است. این کار باعث کندی شما میشود. اگر کارهای متعددی را در یک زمان واحد انجام می‌دهید، مغز در ذخیره سازی اطلاعات یا نادیده گرفتن آنها دچار مشکل خواهد شد.
روشهای مطالعه برای تقویت حافظه
12. تمرکز، روی مطالعه
تمرکز، یکی از مولفه‌های اصلیِ حافظه است. برای اینکه اطلاعات از حافظه‌ی کوتاه‌مدت به حافظه‌ی بلندمدت شما منتقل شوند، باید به صورت فعّال و مستمر به این اطلاعات توجه کنید. سعی کنید مطالب جدید را در شرایطی یاد بگیرید که هیچ عاملی (مثل تلویزیون، موسیقی و …) تمرکز شما را به هم نمی‌زند.
اگر هم‌اتاقی‌های شلوغ یا بچّه‌های پر سرو‌صدایی دارید، احتمالا به این سادگی‌ها نمی‌توانید از شرِ حواس‌پرتی خلاص شوید. در این شرایط می‌توانید زمانی را برای تنهایی‌های خود، کنار بگذارید. از هم‌اتاقی‌های‌تان بخواهید، کمی تنهای‌تان بگذارند و از همسرتان خواهش کنید یک ساعتی از بچّه‌ها مراقبت کند تا بتوانید روی کارتان تمرکز کنید.
13. جایگزینی مطالعه با فاصله و منظم بجای مطالعه طولانی و پیوسته
به جای مطالعه‌ی طولانی و پیوسته که خسته کننده خواهد شد. به صورت فواصل متعدد و منظم مطالعه کنید. یادگیری مطالبِ جدید در جلسات مختلف و با فواصل زمانیِ بیشتر، به شما کمک می‌کند زمان مورد نیاز برای پردازشِ اطلاعات را در اختیار داشته باشید. تحقیقات نشان داده است، دانش‌آموزانی که مطالب جدید را در جلسات منظم و با فاصله یاد می‌گیرند، این مفاهیم جدید را بسیار بهتر از دانش‌آموزانی که با همه‌ی این مطالب در یک جلسه‌ی طولانی آشنا شده‌اند، به یاد می‌آورند.
14. دسته‌بندی و منظم کردن اطلاعات
اطلاعاتی که یاد می‌گیرید را دسته‌بندی و منظم کنید. محققان متوجه شده‌اند که اطلاعات مختلف در حافظه‌ی ما در دسته‌بندی‌های مرتبط و مشخص ذخیره می‌شوند. شما می‌توانید با دسته‌بندی و جدا کردن اطلاعاتی که یاد می‌گیرید از این ویژگی، بهره‌ها ببرید. کافی است مفاهیم و جملات مشابه را در یک دسته قرار دهید یا یک طرح کلی از یادداشت‌ها و کتاب‌هایی که می‌خوانید درست کنید تا بتوانید مفاهیم مشابه را در یک گروه قرار دهید.
15. استفاده از روش یادیاربرای یادآوری برای تقویت حافظه
از روشهای یادیار برای یادآوری اطلاعات کمک بگیرید.روش یادیار، ابزاری است که دانش‌آموزان معمولا از آن برای یادآوری اطلاعات مختلف استفاده می‌کنند. یادیار، روش ساده‌ای برای یادآوریِ اطلاعات است. می‌توانید برای حفظ کردن جمله‌ای که باید آن را به خاطر بسپارید، در ذهن‌تان آن را با یک مسئله‌ی معمولی و عادی که با آن آشنا هستید، پیوند بزنید.
مثلا برای یادگیری آثار نظامی، ابتدای حروف 5 کتاب آن را کنار هم قرار میدهیم. مخزن الاسرار، لیلی و مجنون، خسرو و شیرین، هفت پیکر و اسکندر نامه که با کنار هم قرار دادن حروف ابتدایی کلمه ملخها به دست می‌آید. این کلمه به راحتی در ذهن باقی می‌ماند.
بهترین روشهای یادیار، آنهایی هستند که بدیع هستند، از تصوّراتِ مثبت شکل می‌گیرند و جنبه‌ی طنز دارند. می‌توانید برای به خاطر سپردن اطلاعات از شعر، آهنگ و یا یک لطیفه استفاده کنید.
16. تجسم اطلاعات برای بهبود قدرت حافظه
برای بهبود قدرت حافظه و یادآوریِ خود، مفاهیم و اطلاعات را تجسم کنید. خیلی از افراد برای یادگیری و یادآوریِ بهتر آموخته‌ها، اطلاعات و مفاهیم جدید را تجسم می‌کنند. به عکس‌ها، نمودارها و سایر تصاویر کتاب‌های درسی خود دقت کنید. اگر نشانه‌های تصویری زیادی در اختیار ندارید، نشانه‌های مخصوص به خودتان را درست کنید. مثلا در حاشیه‌ی یادداشت‌های‌تان، نمودار یا شکل‌های مختلف بکشید و یا از ماژیک‌های نشان‌گر یا خودکارهایی با رنگ‌های مختلف برای دسته‌بندیِ اطلاعاتی که مطالعه می‌کنید، استفاده کنید.
17. ارتباط بین اطلاعات جدید و دانسته‌های قبلی
بین اطلاعات جدید و دانسته‌های قبلی، ارتباط برقرار کنید. وقتی مطالب جدید و ناآشنا را یاد می‌گیرید، سعی کنید بین آنها و دانسته‌های قبلی‌تان، ارتباط برقرار کنید. با ایجاد ارتباط، بینِ مطالبی که از قبل می‌دانید و ایده‌های جدید، می‌توانید تواناییِ به خاطر سپردن و یادآوری آنها را به شکلِ چشم‌گیری افزایش دهید. برای یادآوریِ وظایف عادی روزانه‌ی خود (مثل خریدن نان!) هم می‌توانید همین کار را تکرار کنید.
18. آموزش مفاهیم جدید به دیگران
مفاهیم جدید را به بقیه آموزش دهید. تحقیقات نشان می‌دهد که مطالعه‌ی مطالب جدید با صدای بلند در یادگیری آنها تأثیرِ بسزایی دارد. تجربه‌ی معلمان و روان‌شناسان نیز ثابت کرده است که آموزشِ مفاهیم جدید توسط خود دانش‌آموزان به سایر همکلاسی‌ها، فرآیند یادگیری و یادآوری مفاهیم جدید را بهبود می‌بخشد. شما می‌توانید از این ایده در فرآیندِ مطالعه و یادگیری خودتان، استفاده کنید. مثلا می‌توانید مفاهیم و اطلاعات جدید را به یکی از دوستان خود یا کسی که با او درس می‌خوانید، آموزش بدهید.
19. توجه به مطالب دشوار
به مطالب دشوار، بیشتر توجه کنید. آیا متوجّه شده‌اید که گاهی اوقات یادگیری مطالبِ ابتدا و انتهای هر فصل چه‌قدر ساده‌تر از سایر بخش‌هاست؟ دانشمندان در تحقیقات خود متوجّه شده‌اند که ترتیب قرارگیریِ اطلاعات، می‌تواند در یادآوری آنها نقش مهمی داشته باشد. این موضوع را اثرِ موقعیّت‌های سِری (serial position effect) می‌نامند.
درست است که به خاطر سپردن اطلاعاتی که در میانه‌ی فصل قرار گرفته‌اند مشکل است، اما شما می‌توانید با تمرین و تکرار بیشتر، بر این مشکل غلبه کنید. روش دیگری که می‌توانید به کار ببرید، بازسازیِ مطالبی است که فراگرفته‌اید. وقتی با یک مفهوم ِمشکل مواجه می‌شوید، قَدری بیشتر برای یادگیریِ آن زمان بگذارید.
20. تغییر روش مطالعه هر چند وقت یکبار
هر چند وقت یکبار، روش مطالعه‌ی خود را تغییر دهید. یک روشِ عالی دیگر برای اینکه قدرت یادآوری خود را افزایش دهید این است که هر چند وقت یکبار، روند مطالعه‌ی خود را تغییر دهید. مثلا اگر عادت کرده‌اید موقع مطالعه در جای مشخصی بنشینید، دفعه‌ی بعدی، موقعیّتِ جدیدی را امتحان کنید. اگر بعدازظهرها مطالعه می‌کنید، هر روز صبح چند دقیقه‌ای را به مرور مطالبی که شب قبل یاد گرفته‌اید، اختصاص دهید. با اضافه کردن تجربه‌ها و عادت‌های جدید به زمان‌های مطالعه، می‌توانید از تلاش‌های‌تان نتیجه‌ی بهتری بگیرید و حافظه‌ی بلندمدت‌تان را به شکل چشم‌گیری، تقویت کنید.
مطالب زیر را حتما مطالعه کنید
اصل برنولی
رفع اشکال و حل مسئله
آمادگی برای آزمون ها و امتحانات
آدرس و شماره تلفن های واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی
آدرس و تلفن دانشکده ها و پردیس های دانشگاه تهران
دیدگاهتان را بنویسید